Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt chứng nhân tưởng nhớ anh hùng dân tộc
Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt, tọa lạc tại Bình Định, được biết đến như một điểm đến không thể bỏ qua đối với những người yêu thích lịch sử. Nơi này không chỉ là một bảo tàng thông thường mà còn là biểu tượng của cuộc khởi nghĩa Tây Sơn – một trong những sự kiện lịch sử quan trọng nhất trong việc giành lại tự do cho dân tộc Việt Nam. Bảo tàng được xây dựng với mục đích giữ gìn và trưng bày những hiện vật quý giá, ghi lại những chặng đường đáng nhớ của quá trình lịch sử, đặc biệt là ở quê hương của vị anh hùng dân tộc – Quang Trung.
Mục Lục
- Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt – Giới thiệu đôi nét về bảo tàng
- Lịch sử hình thành và kiến trúc độc đáo của điện
- Thông tin về giá vé ra vào và giờ hoạt động cụ thể
- Bến Trường Trầu – một địa điểm nên đến cách đền thờ không xa
- Bảo tàng Quang Trung bố cục và kiến trúc bên trong
- Đến điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt có những trải nghiệm gì?
Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt – Giới thiệu đôi nét về bảo tàng
Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt là một trong những di tích lịch sử quan trọng nhất ở Bình Định, liên quan mật thiết đến cuộc khởi nghĩa Tây Sơn – một trong những sự kiện lịch sử vĩ đại nhất của dân tộc Việt Nam. Nơi đây được tạo ra nhằm bảo tồn những di sản lịch sử quý giá từ thời xa xưa, và được xây dựng ngay tại quê hương của nhân vật anh hùng Quang Trung.
Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt là một trong những di tích lịch sử quan trọng nhất ở Bình Định
Bảo tàng mang tên của nhà lãnh đạo nổi tiếng của cuộc khởi nghĩa Tây Sơn – Nguyễn Huệ, được biết đến với biệt danh “áo vải”. Ở đây không chỉ trưng bày những di vật lịch sử liên quan đến trận khởi nghĩa Tây Sơn mà còn là nơi yên nghỉ cuối cùng của ba anh em họ Nguyễn: Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ, được người dân gọi là Tây Sơn Tam Kiệt.
Nếu bạn có ý định tham quan Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt, bạn cũng có thể ghé thăm các điểm du lịch lân cận như Khu du lịch Hầm Hô, Tháp Bánh Ít, Chùa Thiên Hưng, Tháp Đôi, hoặc Đàn tế trời đất.
Bảo tàng được khánh thành vào năm 1978 và mở cửa đón khách tham quan trên một khuôn viên rộng 95.000m2. Kiến trúc của nó kết hợp giữa vẻ đẹp cổ kính và hiện đại, mang lại một không gian trang nghiêm và hài hòa với cảnh quan xung quanh. Vào năm 1979, Khu Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt, cây me và giếng nước của bảo tàng đã được công nhận là di tích Quốc gia.
Lịch sử hình thành và kiến trúc độc đáo của điện
Sau sự sụp đổ của triều đại Tây Sơn, vùng đất Kiên Mỹ – quê hương của ba anh em nhà Tây Sơn – đã trải qua những biến cố đau lòng, bị hủy hoại và tan tác. Tuy nhiên, với lòng biết ơn sâu sắc đối với những anh hùng của địa phương, cộng đồng đã tổ chức xây dựng một ngôi đình lớn và trang nghiêm trên nền đất cũ của ông bà Hồ Phi Phúc, gọi là đình Kiên Mỹ, nhằm tôn vinh “Ba ngài Tây Sơn”.
Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt, được xây dựng lại trên nền tảng của đình Kiên Mỹ, thể hiện một kiến trúc trang trọng với cổng lớn ở phía trước, hai trụ được chế tác từ gạch và câu đối bằng chữ Hán. Trên cổng, có một tấm bảng đúc nổi với ba chữ “Tây Sơn Điện”. Bên trong cổng, nhà bia ghi công trạng của Hoàng đế Quang Trung – Nguyễn Huệ bằng chữ quốc ngữ, cùng với tiền sảnh nối với trung tâm điện chính.
Nội thất của Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt hiện nay bao gồm 10 án thờ, đều được chế tác từ gỗ và trang trí tỉ mỉ với hình lưỡng long chầu nguyệt, dây leo, chùm nho… theo phong cách miền Trung. Trong số đó, có một án thờ gọi là án Công đồng thờ chung những nhân vật nhà Tây Sơn.
Các án thờ văn thần võ tướng thời Tây Sơn cũng được đặt trong nội điện, với kích thước đồng đều và chạm trổ hoa văn dây lá
Phía sau điện là ba án thờ, trong đó án thờ Hoàng đế Quang Trung – Nguyễn Huệ ở giữa, án thờ Hoàng đế Thái Đức – Nguyễn Nhạc ở bên phải và án thờ Đông Định Vương – Nguyễn Lữ ở bên trái. Đằng sau các án thờ, có một bức hoành lớn được chế tác từ gỗ với chạm trổ rồng, hoa văn và sơn son thếp vàng. Phía trước Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt, hai bên đầu của ba án thờ có đặt hai giá gỗ để bày trưng binh khí: Trường đao, xà mâu, vòng âm dương, trường chùy, trường thương, trường kích, trường phủ, ba chĩa. Các án thờ văn thần võ tướng thời Tây Sơn cũng được đặt trong nội điện, với kích thước đồng đều và chạm trổ hoa văn dây lá…
Di tích của Giếng nước được xây dựng bằng đá ong, với kích thước 0,9m đường kính và 0,8m chiều cao. Năm 1998, một nhà mái che hình lục giác được xây dựng để bảo vệ giếng, cùng với khung gỗ hình lục giác. Cây me có niên đại trên 300 năm, gốc có chu vi 3,9m và tán rộng đến 30 mét, là biểu tượng của sức sống và sự trường tồn của phong trào Tây Sơn trong lòng dân tộc.
Năm 2007, Bình Định quyết định mở rộng Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt ra hướng Nam, bao gồm cả khu vực lịch sử của Bến Trường Trầu, nhằm tạo điều kiện cho việc tổ chức các hoạt động vui chơi, giải trí và tôn vinh di tích lịch sử hàng năm.
Thông tin về giá vé ra vào và giờ hoạt động cụ thể
Giá vé hiện tại là 30.000 VND mỗi lần tham quan cho mỗi người. Miễn phí vé cho trẻ em bé hơn 6 tuổi, thương binh, bệnh binh (cần có thẻ) và người khuyết tật.
Thời gian hoạt động:
-
- Buổi sáng: Từ 07h00 đến 11h30
- Buổi chiều: Từ 13h30 đến 17h00 (Trong trường hợp muốn tham quan Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt ngoài giờ hoạt động, du khách vui lòng liên hệ trước với giám đốc bảo tàng để được hướng dẫn và tư vấn).
Bến Trường Trầu – một địa điểm nên đến cách đền thờ không xa
Bến Trường Trầu, trước đây là một bến buôn bán trầu lớn nằm bên bờ sông Côn, tại xóm Trầu, thôn Kiên Mỹ, cách Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt khoảng 200m.
Trầu cau là một sản phẩm nổi tiếng của cả hai vùng Tây Sơn thượng đạo và hạ đạo, đặc biệt là loại trầu nguồn được trồng bởi cư dân ở vùng Tây Nguyên. Bến Trường Trầu đã trở thành điểm trung chuyển, nơi quan hệ và giao thương buôn bán giữa miền núi và đồng bằng, không chỉ với trầu cau mà còn với nhiều mặt hàng thiết yếu khác. Gia đình của ông Hồ Phi Phúc, khi còn cư trú tại làng Phú Lạc, không chỉ làm nghề nông mà còn tham gia vào buôn bán và trao đổi hàng hóa với miền trung và miền nam, từ đó trở nên giàu có. Các thế hệ sau của gia đình ông cũng tiếp tục và phát triển sự nghiệp buôn bán và trao đổi.
Bến Trường Trầu gần Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt đã có ảnh hưởng lớn đối với sự nghiệp khởi nghĩa của ba anh em Tây Sơn, đặc biệt là Nguyễn Nhạc. Ông thường đi lại ở vùng Tây Sơn thượng đạo, thiết lập mối quan hệ mật thiết với các dân tộc ở Tây Nguyên và giao thương buôn bán với các chợ, bến, và thị trấn ở vùng đồng bằng. Điều này đã giúp ông mở rộng tầm nhìn và hiểu biết về cảnh khổ cực của các tầng lớp nhân dân, từ đó dễ dàng kêu gọi và kết nối các lực lượng tham gia vào cuộc khởi nghĩa.
Sau khi chuẩn bị tại Tây Sơn thượng đạo, quân Tây Sơn dưới sự chỉ huy của Nguyễn Nhạc đã tiến hành một cuộc hành quân lớn về phía hạ đạo để giải phóng Tây Sơn, chiếm phủ Quy Nhơn, và làm nền móng cho những chiến thắng sau này của phong trào. Bến Trường Trầu, một điểm quan trọng, đã đóng vai trò là nơi kết nối và truyền đạt thông tin, giao tiếp thư từ cho quân nghĩa trong những ngày đầu chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa, và cho đến khi đạt được thành công cao nhất.
Theo tục lệ, gần Bến Trường Trầu Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt, Nguyễn Nhạc đã cho xây một ngôi nhà dùng để chứa trầu và phục vụ các khách buôn trầu. Do đó, dân làng Kiên Mỹ, cũng như nhiều vùng lân cận, đều biết đến Nguyễn Nhạc với cái tên “Anh Hai Trầu”. Sau khi triều đại nhà Tây Sơn tan, dân làng Kiên Mỹ đã xây dựng một ngôi miếu thờ ba anh em Tây Sơn trên nền nhà cũ, gọi là Miếu Vĩnh Thọ (hay còn gọi là Miếu Cây Gòn do có cây gòn lớn ở gần). Sau này, người Pháp đã sử dụng miếu này làm kho chứa lương thực, rồi phá hủy. Đến năm 1963, ba vị sư khất sĩ từ miền Nam và dân địa phương đã xây dựng một ngôi chùa nhỏ lợp lá (trên nền miếu cũ), và vào năm 1967, chùa được xây dựng bằng gạch và được gọi là Tịnh xá Ngọc Bình.
Bến Trường Trầu gần Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt ngày nay đã bị bồi lấp, chỉ còn là một bãi cát ven sông, không còn những cảnh thuyền ghe tấp nập cùng không khí hối hả của một sự nghiệp lớn, nhưng “Cây me cũ, Bến Trầu xưa…” vẫn mãi được ghi nhớ trong lịch sử, với những kỷ niệm về một thời kỳ đầy huy hoàng.
Bảo tàng Quang Trung bố cục và kiến trúc bên trong
Bảo tàng Quang Trung Bình Định được trang bị 9 phòng trưng bày, với một lối kiến trúc vừa hiện đại vừa cổ kính, áp dụng hệ mái lợp ngói âm dương tráng men và được thiết kế như một ngôi đình hay chùa truyền thống của người Việt từ thế kỷ 18. Nhà trưng bày này bao gồm 9 gian trưng bày, với hơn 11.000 tài liệu được trưng bày, tập trung vào các giai đoạn quan trọng trong cuộc Khởi nghĩa Tây Sơn và thời kỳ của Hoàng đế Quang Trung (1788-1792).
Bảo tàng Quang Trung Bình Định được trang bị 9 phòng trưng bày
Bảo tàng gần Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt được thiết kế với bố cục cân đối, tỏa tròn ra tứ phương và tập trung vào điểm trung tâm, nơi đặt tượng đài của Quang Trung – Nguyễn Huệ. Trước sân có cổng tam quan, tiếp theo là nhà bia ghi chép lại những công lao to lớn của vị anh hùng Quang Trung bằng chữ quốc ngữ.
Phần chính của bảo tàng được chia thành ba gian, trong đó gian giữa là nơi thờ Nguyễn Huệ, gian bên trái là nơi thờ Nguyễn Nhạc và gian còn lại là nơi thờ Nguyễn Lữ. Hai đầu hồi điện được dành để trưng bày bàn thờ của các văn thần và võ sĩ nhà Tây Sơn như Bùi Thị Xuân, Ngô Thì Nhậm, Trần Quang Diệu, Trần Văn Kỷ, Ngô Văn Sở, Võ Văn Dũng…
Đến điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt có những trải nghiệm gì?
Thưởng thức Võ Tây Sơn và Nhạc võ Tây Sơn
Võ Tây Sơn và Trống trận (Nhạc võ Tây Sơn) là một phần của di sản văn hóa độc đáo của Bình Định, có nguồn gốc từ phong trào nông dân Tây Sơn vào cuối thế kỷ 18. Đây là một loại võ nhạc mang tính chiến đấu, được sử dụng để tăng cường sĩ khí cho quân đội trong quá trình huấn luyện và trận chiến.
Theo truyền thuyết, tiếng Nhạc võ Tây Sơn đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy cuộc hành quân nhanh chóng và chiến thắng vĩ đại của vua Quang Trung trong cuộc chiến chống lại sự xâm lược ngoại bang. Bên cạnh Nhạc võ, khi đến Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt du khách cũng có cơ hội thưởng thức các bài quyền võ thuật và các vũ điệu truyền thống dân gian đặc trưng của người dân Bình Định.
Show cuộc khởi nghĩa Tây Sơn
“Người anh hùng áo vải cờ đào” là một phần trong chương trình đặc biệt của Bảo tàng Quang Trung. Du khách sẽ được trải nghiệm một bộ phim ngắn ở Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt được dàn dựng công phu, nhằm tái hiện lại vẻ đẹp lịch sử của vị anh hùng Quang Trung – Nguyễn Huệ, người được biết đến với biệt danh “áo vải cờ đào”. Bộ phim này không chỉ là một cách để du khách hòa mình vào không khí của thời kỳ khởi nghĩa Tây Sơn mà còn là cơ hội để họ hiểu rõ hơn về những nỗ lực và chiến công của vị vua anh dũng này trong việc giành lại tự do cho dân tộc.
Bình luận